Puglia

Een beetje geschiedkundige kennis is nodig om de "ziel" van de regio Puglia te begrijpen. Dit schiereiland heeft sinds mensenheugenis heel veel mensen aangetrokken. In de eerste plaats door de gunstige geografische ligging, glooiende heuvels, wijdse akkers en velden en niet in het minst door de kustlijn, die 829 kilometer lang is.

Er zijn nog altijd sporen te vinden van de vroegste bewoners van Puglia in de vorm van restanten van nederzettingen uit het Stenen tijdperk, en archeologische opgravingen uit de Griekse, Romeinse en Byzantijnse tijd. Veel kunstvoorwerpen uit deze periodes zijn dan ook te bewonderen in de archeologische musea van Bari en Taranto. Vooral Taranto is vermaard om de collectie gouden voorwerpen.

De bouwwerken van Frederik
Omstreeks het jaar 1000 kwam de Zwabische keizer Frederik II met zijn troepen en hofhouding naar Puglia en voorzag de gehele streek van een uitgestrekt verdedigingssysteem. Hoofse manieren werden nageleefd in ruwbewerkte stenen forten, gebouwd ter verdediging van steden en de kust, maar ook plompverloren, midden in het open land. Vandaag de dag zijn dit natuurlijk fascinerende toeristische bestemmingen. Vooral het Castel del Monte, niet ver van Bari in het dorp Andria, is een heel bijzonder, zelfs geheimzinnig te noemen restant uit die tijd. Daarna kwamen de Noormannen, die geheel nieuwe technieken gebruikten om kerken te bouwen op plekken aan zee waar je het niet zou verwachten, en gebruik maakten van het zonlicht dat nog altijd de lokale, witte steen wonderbaarlijk mooi tot leven brengt.

De Barok uit de 16e en 17e eeuw heeft ook prachtige voorbeelden nagelaten, bijvoorbeeld in Lecce, waar de lokale roze steensoort door meester steenhouwers is verwerkt in de façades van kerken en paleizen. En als u toch in Lecce bent, brengt u dan eens een bezoekje aan een van de oude werkplaatsen waar papier-mâché nog altijd volgens de eeuwenoude methode wordt vervaardigd. Meer Barokke overblijfselen zijn te vinden in de steden Otranto, Gallipolli, Galatina, Copertino, Nardo en Martina Franca.

Oude fortificaties en streekgerechten
Nog iets heel bijzonders van Puglia zijn de "masserie", waarvan er nog ongeveer 2000 bestaan. Het zijn zeer oude, versterkte boerderijen die over de gehele regio verspreid staan. Ooit waren zij bedoeld om de boeren en landarbeiders in tijden van nood tegen plotselinge aanvallen te kunnen beschermen, maar nu zijn veel ervan verbouwd tot luxueuze hotels, waar de warme gastvrijheid kenmerkend voor deze streek nog altijd aanwezig is en de gastronomische tradities intact zijn gebleven. De landbouwproducten van Puglia hebben een heel eigen smaak vanwege de kalkstenen grond. U zult smullen van eenvoudige, maar dagverse gerechten zoals handgemaakte pasta met de bonensoort van het seizoen, of met dikke erwten, raapsteeltjes of aubergines. En niet te vergeten het Altamura brood, burrata, een soort kaas uit Andria die het beste met de mozzarella vergeleken kan worden en de capocollo, een gekruid worstje uit Martina Franca.

Olijfolie en trulli
Het meest fundamentele van de keuken van Puglia is natuurlijk de olijfolie. Er is een Strada dell’ Olio, een toeristische route die leidt door olijfgaarden, langs oude molenstenen, molens die ondergronds zijn gelegen, boerderijen en olijfolie-musea.

Behoudens met olijfbomen is het landschap is ook bezaaid met “trulli” , heel bijzondere, ronde, witte huizen, die alleen in dit deel van Italië voorkomen, in het bijzonder in de Valle d’Itria, in het hart van de streek. De stad Alberobello is echt de trulli-hoofdstad, en staat op de Unesco-lijst van beschermde monumenten (evenals trouwens het Castel del Monte).

Over Sinterklaas en spinnen
De grootste stad van Puglia is Bari. Zoals bij de meeste oude zeehavens geldt is er naast de oude stad ook een nieuw gedeelte, dat vaak groter is en uiteraard qua karakter en voorkomen van de oude stad veel verschilt. Het historisch centrum van Bari is in het bezit van een wereldberoemde kerk, nl. die van Sint Nicolaas. Elk jaar, in de maand mei, worden er grote feesten georganiseerd gewijd aan het feit dat de beenderen van Sint Nicolaas in het jaar 1087 in deze kerk te ruste werden gelegd. Maar deze beenderen werden wel gestolen uit een graftombe in Klein-Azië, door een groep zeelui die op de terugreis waren vanuit Antiochië. Het hoogtepunt van het feest is dat het beeld van Sint Nicolaas naar de haven wordt gedragen, op een vissersboot gezet en de zee op gestuurd. Men gaat ervan uit dat de Beschermer, niet alleen van de kinderen, maar ook van de zeevaarders en vissers, wel een dagje op zee wil doorbrengen. Het is een indrukwekkend feest dat drie dagen in beslag neemt.
En wat dacht u van de tarantelladans, die in vroeger tijden werd gedanst door, hoofdzakelijk, vrouwen, die dachten dat ze gestoken waren door de tarantella, en die als gevolg daarvan dagenlang dansten in de hoop zo het gif uit hun lichaam te verwijderen? Ontelbare malen is onderzocht of de spin inderdaad giftig is, maar dat is niet gebleken. In Zuid-Italië zegt men: "Ach, het gaat al eeuwen zo. Wie zal zeggen wat er achter steekt?"

Stalagmieten en stalagtieten
Al deze door mensenhanden gemaakte schoonheden worden echter overtroffen door de schoonheid van de natuur zoals bijvoorbeeld de grotten van Castellana, in het midden van de streek. Deze grotten zijn uniek ter wereld vanwege hun kalkstenen formaties. En dan de kust: van Gargano tot het schiereiland van Salento vindt u een combinatie van steile rotsen, rotsachtige baaien, grotten, en gouden stranden. De zee rondom Puglia telt diverse beschermde reservaten met een fantastische marine fauna en flora, het water is kristalhelder, en dus een ideale plek voor een heerlijke zon- en zeevakantie. En zo zijn we weer teruggekomen bij de eerste twee zinnen van deze "ouverture" tot Puglia!